Bierzesz łyk kawy. Najpierw czujesz gorąco i rozkoszny smak ulubionego napoju, a po chwili następuje przypływ energii. Tak, dzięki tej filiżance możesz rozpocząć swój dzień i stawić czoło światu. Jednak, co sprawia, że kawa tak na ciebie działa? Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego kawa pobudza?
Za to wyjątkowe działanie kawy odpowiada przede wszystkim obecna w niej kofeina. To właśnie dzięki kofeinie bicie naszego serca przyśpiesza, do naszych mięśni dociera więcej krwi, a wątroba uwalnia glikogen, czyli zapasowy materiał energetyczny magazynowany w komórkach. Ponadto kofeina stymuluje produkcję adrenaliny oraz zwiększa poziom dopaminy, serotoniny i acetylocholiny.
Jednak to nie wszystko. Kofeina działa na nas pobudzająco, ponieważ na poziomie molekularnym przypomina adenozynę i może wchodzić w interakcję z jej receptorami. Kiedy ludzki mózg pracuje na najwyższych obrotach, jednym z produktów ubocznych wielu procesów w nim zachodzących jest właśnie adenozyna, której poziom jest nieustannie monitorowany przez receptory w układzie nerwowym. Jeśli poziom adenozyny przekroczy określoną wartość, mózg spowolni aktywność nerwową i rozszerzy naczynia krwionośne. W rezultacie staniemy się zmęczeni, nastąpią problemy z koncentracją, a nasze ciało zacznie domagać się drzemki.
Jednak gdy tylko sięgamy po kawę, zawarta w niej kofeina zaczyna wiązać się z receptorami adenozyny bez aktywowania ich, zapobiegając w ten sposób możliwości ich wykrycia. Dzięki temu nawet gdy poziom adenozyny przekroczy wartość, przy której mózg wyłącza nam zasilane, zmuszając nas do odpoczynku, my pozostaniemy pobudzeni.
To właśnie kofeina jest odpowiedzią na pytanie o to, dlaczego kawa pobudza, działając lepiej niż poranny budzik, pozwalając przetrwać intensywny dzień w pracy, a także efektywnie wykorzystać wieczór. Warto jednak pamiętać, że kofeinę znajdziemy również w herbacie, kakao, yerba mate oraz guaranie, dlatego należy odpowiednio dozować te napoje w ciągu dnia.
